تأثیر زئولیت غنی شده با کلسیم بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک دانهال های پسته تحت تنش شوری

سابقه و هدف: پسته (pistacia vera l.) یکی از مهم ترین محصولات باغی بوده و از اهمیت اقتصادی ویژه ای برخوردار است. اکثر باغ های پسته با آب های شور و با کیفیت پایین آبیاری می شوند که این امر، سبب کاهش تولید پسته طی سال های اخیر به ویژه در باغ های استان کرمان شده است. تنش شوری یکی از عوامل مهم کاهش قابلیت اراضی در تولید محصولات کشاورزی بوده و باعث اختلال در فرآیند های فیزیولوژیکی گیاه و در نهایت کاهش رشد و عملکرد می شود. با وجود این که تحقیقاتی بر روی اثر زئولیت طبیعی بر برخی خصوصیات گیاهان انجام شده، ولی اطلاعاتی در مورد اثر زئولیت غنی شده به عنوان یک کود کند رها و یا اصلاح کننده خاک بر گیاه پسته تحت شرایط شور در منابع وجود ندارد. هدف این تحقیق بررسی اثر زئولیت غنی شده با کلسیم بر روی برخی خصوصیات فیزیولوژیک دانهال پسته تحت تنش شوری می باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی پاسخ دانهال های پسته به سطوح شوری و زئولیت، آزمایشی در محیط کشت پرلیت و به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان انجام شد. تیمارها شامل سه سطح زئولیت غنی شده با کلسیم (0، 10 و 20 درصد وزنی) و چهار سطح کلرید سدیم (0، 75، 150 و 225 میلی مولار) بودند. در هر گلدان تعداد 5 بذر جوانه زده در عمق 3 سانتی‎متری کشت گردید. برای آبیاری گلدان ها از محلول غذایی هوگلند استفاده شد. در هفته نهم پس از کاشت، آبشویی گلدان ها با آب مقطر انجام گرفت و طبق نقشه طرح، تیمار های کلرید سدیم (0، 75، 150 و 225 میلی مولار) که به صورت محلول تهیه شده بود، طی دو مرحله و به فواصل زمانی یک هفته، به گلدان ها اضافه شد. شاخص کلروفیل فلورسانس (fv/fm) در 3 زمان (هفته های دوازدهم، نوزدهم و بیست و چهارم پس از کاشت)، غلظت کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، پرولین و پروتئین اندازه گیری گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری غلظت کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل با کاهش معنی داری روبه رو گردیدند. کاربرد 10 درصد وزنی زئولیت سبب افزایش 68 درصدی کلروفیلb گردید. شوری هم چنین باعث کاهش شاخص کلروفیل فلورسانس و پروتئین گردید، به گونه ای که با افزایش شوری به 225 میلی مولار شاخص کلروفیل فلورسانس حدود 8 درصد و پروتئین حدود 37 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. شوری باعث افزایش پرولین برگ گردید. کاربرد زئولیت غنی شده با کلسیم سبب افزایش پارامترهای ذکر شده گردید، به طوری که با افزایش 10 درصد وزنی زئولیت غنی شده به محیط کشت، غلظت پرولین و پروتئین به ترتیب 100 و 5/19 درصد افزایش یافت. نتیجه گیری: در مجموع می توان چنین نتیجه گیری نمود که زئولیت غنی شده با کلسیم (غلظت 10 درصد وزنی)، توانایی دانهال‏های پسته را در مقاومت به تنش شوری افزایش داد.